Van de boom naar je bord: kom alles te weten over olijfolie, het groene goud van de Provence!

Stel je eens voor: Wanneer je door de heuvels van de Provence wandelt het warme zonlicht op je huid omringd door de betoverende lentebloesems van olijfbomen…

Welkom in de Provence, waar olijven de trots van de regio zijn en olijfolie het groene goud wordt genoemd. Al eeuwenlang is de teelt van olijven een integraal onderdeel van de Provençaalse cultuur en geschiedenis. Van de oude Romeinen tot aan de moderne tijd de teelt en productie van olijfolie blijft een essentieel element van de regio. Ga met ons mee op ontdekkingstocht door de geschiedenis en cultuur van deze bijzondere vrucht en ontdek waarom olijven en olijfolie zo'n belangrijke rol spelen in het hart van de Provence.

Hoe begon de eeuwenlange liefde van de Provençalen voor dit "nectar van de goden"?

De geschiedenis van de olijventeelt in de Provence gaat terug tot de Griekse kolonisatie van Zuid-Frankrijk in de 6e eeuw voor Christus. De Grieken brachten olijfbomen mee uit hun thuisland en plantten ze langs de kustlijn van de Middellandse Zee.

Later, in de Romeinse tijd, werd de olijventeelt nog verder ontwikkeld in de Provence. De Romeinen bouwden grote olijfpersen en -molens om de olijven te verwerken tot olie. Olijfolie was toen al een belangrijk product voor de Romeinen, die het niet alleen gebruikten om te koken, maar ook als medicijn en als schoonheidsproduct.

Tijdens de Middeleeuwen was de olijventeelt in de Provence in handen van de kloosters. Zij zorgden ervoor dat de olijfbomen werden geplant en onderhouden en dat de oogst werd binnengehaald. In de 16e eeuw werd de olijventeelt steeds meer een commerciële activiteit en begonnen ook de gewone boeren olijfbomen te planten.

In de 20e eeuw werd de productie van olijfolie in Frankrijk verder gestimuleerd door de oprichting van de eerste coöperaties. Deze coöperaties maakten het voor kleine boeren mogelijk om samen te werken en hun producten op de markt te brengen, waardoor ze konden concurreren met grotere producenten.

Tegenwoordig is Frankrijk een belangrijke producent van olijfolie en heeft het verschillende beschermde oorsprongsbenamingen (AOP's) voor zijn olijfolie, waaronder de AOP Provence. Deze AOP garandeert de authenticiteit van de olijfolie en de kwaliteit van de productie en zorgt ervoor dat alleen olijfolie geproduceerd in de regio Provence als AOP Provence op de markt mag worden gebracht.

Waar staat nu AOP voor?

AOP staat voor Appellation d'Origine Protégée, wat in het Nederlands "beschermde oorsprongsbenaming" betekent. Het is een certificeringslabel dat wordt toegekend aan landbouwproducten, voedingsmiddelen en dranken die afkomstig zijn uit een specifieke geografische regio en die aan strenge productie-eisen voldoen. Het doel van een AOP is om de kwaliteit van het product te waarborgen en de authenticiteit en oorsprong ervan te beschermen. In Frankrijk zijn er veel AOP's voor verschillende producten, waaronder olijfolie, wijn, kaas en vleeswaren.

De regio's in de Provence waar olijfbomen worden geteeld en olijfolie wordt geproduceerd, zijn voornamelijk te vinden in de departementen Alpes-de-Haute-Provence, Var, Vaucluse en Bouches-du-Rhône. In deze gebieden zijn de weersomstandigheden en de bodemsamenstelling ideaal voor de teelt van olijfbomen en de productie van hoogwaardige olijfolie.

Een breed scala aan olijfsoorten 

Er zijn verschillende soorten olijven die in de Provence worden gebruikt voor het maken van olijfolie, waaronder de Aglandau, Picoline, Bouteillan, Cayon, Salonenque en de Verdale. Elke variëteit heeft zijn eigen kenmerken en smaakprofiel, wat resulteert in verschillende soorten olijfolie met unieke smaken en aroma's.

• Aglandau: ook wel 'la tanche' genoemd, is een grote en ronde olijf met een lage zuurtegraad en een zachte, fruitige smaak. Deze olijfsoort wordt vaak gebruikt voor het maken van olijfolie.
• Tanche: deze olijf is een belangrijke variëteit die alleen in de regio rond Nyons wordt geteeld en is erkend als een beschermde oorsprongsbenaming (AOP) in Frankrijk. De olijven zijn klein, zwart en hebben een dikke vleeslaag, waardoor ze ideaal zijn om te marineren. De olie die van deze olijven wordt gemaakt, heeft een lage zuurgraad en een zachte, fruitige smaak met een vleugje amandel.‍
• Bouteillan: een kleine, langwerpige olijf met een hoge zuurtegraad en een licht bittere smaak. Deze olijfsoort wordt meestal gebruikt voor het maken van olijfolie, maar kan ook worden gegeten als tafelolijf.
• ‍Cayon: een kleine, donkere olijf met een hoog oliegehalte en een sterke, pittige smaak. Deze olijfsoort wordt vaak gebruikt voor het maken van olijfolie, maar kan ook worden gegeten als tafelolijf.
• ‍Salonenque: een grote, ovale olijf met een laag oliegehalte en een zachte, fruitige smaak. Deze olijfsoort wordt voornamelijk gebruikt als tafelolijf.‍
• Verdale: een middelgrote, ronde olijf met een hoog oliegehalte en een licht bittere smaak. Deze olijfsoort wordt gebruikt voor het maken van olijfolie en kan ook worden gegeten als tafelolijf.
• ‍Picoline: Deze olijfsoort wordt voornamelijk geteeld in de Gard, hoewel ze ook te vinden zijn in andere regio's van het Franse Middellandse Zeegebied. Picholines worden beschouwd als uitstekende tafelolijven vanwege hun unieke smaakprofiel en zijn geliefd bij fijnproevers over de hele wereld. Olijfolie geproduceerd uit Picoline-olijven staat bekend om zijn kenmerkende kruidige smaakprofiel en wordt vaak gebruikt om gerechten een extra kick te geven.

Nieuwe oogst, nieuwe smaak: hoe het moment van oogsten de kwaliteit van olijfolie beïnvloedt

Het oogsten van olijven is een belangrijk moment voor de productie van olijfolie. Afhankelijk van het moment van oogsten kan de smaak van de olie veranderen. Over het algemeen worden olijven geoogst in de herfst, tussen oktober en december, wanneer ze rijp zijn en vol van smaak. Het is belangrijk om de olijven zo snel mogelijk na de oogst te verwerken om de hoogste kwaliteit olie te verkrijgen.

Een andere factor die de smaak van olijfolie beïnvloedt, is de methode van oogsten. Olijven kunnen met de hand worden geplukt of machinaal worden geoogst. Handmatige oogst kan meer arbeidsintensief zijn, maar het kan een hogere kwaliteit opleveren omdat de olijven zorgvuldiger worden geselecteerd en minder worden beschadigd. Machinale oogst kan sneller en efficiënter zijn, maar het kan de smaak van de olie beïnvloeden omdat de olijven sneller worden verwerkt en mogelijk worden beschadigd.

Extra vierge olijfolie wordt beschouwd als de hoogste kwaliteit olijfolie, omdat het wordt geproduceerd door middel van koude persing, zonder gebruik van chemicaliën of hitte. Dit zorgt voor een olie van de hoogste kwaliteit, met de meest pure en ongerepte smaak en aroma. Extra vierge olijfolie wordt ook beschouwd als de gezondste olijfolie omdat het meer antioxidanten en voedingsstoffen bevat dan andere soorten olijfolie.

Wat is nu het verschil tussen groene en zwarte olijven?

Groene olijven zijn onrijp geoogst, terwijl zwarte olijven volledig rijp zijn. De kleur van de olijf is afhankelijk van het moment van oogsten en het type olijfboom. Groene olijven hebben een stevige textuur en een licht bittere en pittige smaak, terwijl zwarte olijven zachter zijn van textuur en een iets mildere, fruitige smaak hebben. Over het algemeen worden groene olijven vaker gebruikt in hartige gerechten en zwarte olijven meer in salades en als snack. De kleur van de olijf heeft geen invloed op de kleur van de olijfolie.

De vele voordelen van olijfolie voor de gezondheid en schoonheid

Olijfolie is niet alleen rijk aan vetzuren, maar ook aan vitamine E en antioxidanten. Deze stoffen hebben diverse gezondheidsvoordelen. Zo heeft olijfolie een ontstekingsremmende werking en kan het helpen bij het voorkomen van hart- en vaatziekten, beroertes, diabetes en bepaalde vormen van kanker.

Bovendien wordt olijfolie geassocieerd met een betere cognitieve functie en een lager risico op depressie en dementie. De antioxidanten in olijfolie kunnen ook helpen bij het voorkomen van huidveroudering en het verbeteren van de huidelasticiteit.

Olijfolie is bijvoorbeeld gunstig voor de cardiovasculaire gezondheid. Zo verlaagt het de kans op het ontwikkelen van aandoeningen zoals een hartaanval, beroerte, diabetes type 2 en atherosclerose.

Olijfolie beperkt ook de oxidatie en veroudering van cellen, terwijl het de huid diepgaand voedt. Bovendien heeft olijfolie een ontstekingsremmende rol en versterkt het het immuunsysteem. Het kan het risico op het ontwikkelen van bepaalde vormen van kanker verminderen en reguleert het cholesterolgehalte door slechte cholesterol (LDL) te elimineren en goede cholesterol (HDL) te verhogen.

Kortom, het gebruik van olijfolie als onderdeel van een gezond dieet kan een positieve invloed hebben op de algehele gezondheid.

‍

De studie die is uitgevoerd door de JAAC en gepubliceerd in januari 2022, werpt interessante bevindingen op over het verband tussen olijfolie en levensverwachting. De studie werd uitgevoerd door Amerikaanse wetenschappers gedurende meer dan 30 jaar en onderzocht de effecten van olijfolieconsumptie op de levensduur. Het onderzoek toonde aan dat mensen die dagelijks olijfolie consumeerden, een lager risico hadden op voortijdig overlijden in vergelijking met mensen die geen olijfolie consumeerden. Dit gold met name voor mensen die extra vierge olijfolie consumeerden, omdat deze variant rijk is aan antioxidanten en ontstekingsremmende stoffen die een gunstig effect hebben op de gezondheid. De bevindingen van de studie benadrukken nogmaals de vele voordelen van olijfolie voor de gezondheid en tonen aan dat het regelmatig consumeren van olijfolie kan bijdragen aan een langere levensduur

Bron : consumptie van olijfolie en risico op totale en oorzaakspecifieke mortaliteit onder Amerikaanse volwassenen. J Am Coll Cardiool. 2022; Guasch-Ferré M, Li Y, Willett WC, Sun Q, Sampson L, Salas-Salvadó J, Martínez-González MA, Stampfer MJ, Hu FB.

Natuurlijke schoonheid: maak je eigen gezichtsmaskers met olijfolie en honing

De honing heeft antibacteriële eigenschappen en kan helpen bij het bestrijden van acne en onzuiverheden. Olijfolie is rijk aan antioxidanten en kan helpen bij het verminderen van ontstekingen en het verbeteren van de huidtextuur. Samen kunnen honing en olijfolie de huid kalmeren en beschermen tegen schade door vrije radicalen.

1. Honing en olijfolie masker.

Meng 1 eetlepel olijfolie met 1 eetlepel honing. Breng het masker aan op een gereinigd gezicht en laat het 15-20 minuten intrekken. Spoel af met lauw water en dep droog.

2. Om uw huid te hydrateren en verzachten, probeer dan dit masker met avocado en olie! Uw huid zal u dankbaar zijn. Schil de avocado en verwijder de pit,  pureer het in een blender of met een vork tot een gladde puree, voeg de 1 leper olijfolie toe en meng goed, breng het mengsel aan op een schoon gezicht en laat het 10-15 minuten intrekken, spoel het masker af met lauwwarm water en dep het gezicht droog met een zachte handdoek

‍

Boost je shampoo met de natuurlijke kracht van honing en olijfolie

Wil je snel profiteren van de voordelen van honing en olijfolie voor je haar? Voeg deze natuurlijke ingrediënten dan gewoon toe aan je dagelijkse shampoo. Voeg 10 ml olijfolie en 1 theelepel honing toe aan een fles van 250 ml shampoo, meng het goed en was je haar zoals gewoonlijk. Zo simpel is het!

Wij hebben enkele interessante weetjes verzameld die je zullen verrassen en je kennis zullen bijspijkeren!

• De olijfboom is een van de oudste bekende bomen en kan tot wel duizend jaar oud worden.
• De oudste olijfboom ter wereld bevindt zich in Kreta, Griekenland en is naar schatting 3000 jaar oud.
• Er zijn meer dan 2.000 verschillende soorten olijven.
• Het duurt ongeveer 5-6 jaar voordat een olijfboom fruit begint te produceren.
• Spanje is de grootste producent van olijfolie ter wereld, gevolgd door Italië en Griekenland.
• Het is bewezen dat het Mediterrane dieet, dat rijk is aan olijfolie en andere gezonde ingrediënten, kan helpen bij het voorkomen van ziekten en het verlengen van de levensduur.
• Olijven zijn van nature bitter van smaak, maar worden behandeld met zout, azijn of water om ze eetbaarder te maken.
• Olijfolie wordt beschouwd als een van de gezondste oliën vanwege de hoge concentratie enkelvoudig onverzadigde vetzuren.
• Groente of fruit? Het is een steenvrucht en behoort tot dezelfde familie als de mango, de pruim en de amandel. Hoewel olijven vaak worden geassocieerd met hartige gerechten en borrelhapjes, zijn ze technisch gezien meer verwant aan zoetere vruchten dan aan groenten. Dus de volgende keer dat je geniet van een heerlijke olijf, bedenk dan dat je eigenlijk een steenvrucht eet!

‍

Zoals je kunt zien, zijn olijven niet alleen heerlijk om te eten, maar ook een bron van interessante weetjes en verhalen. Het kweken, oogsten en verwerken van olijven is een eeuwenoude traditie die nog steeds voortleeft en ons voorziet van een van de gezondste oliën ter wereld: extra vierge olijfolie. Dus de volgende keer dat je geniet van een heerlijke salade met een scheutje olijfolie of een bord vol met sappige olijven, weet je nu dat er veel meer achter zit dan alleen een smaakvolle hap.

Proost op de olijf en alles wat het ons te bieden heeft!